2. Помста Хіраньякашыпу

Убачыўшы Госпада Брахму ў небе проста перад сабою, Хіраньякашыпу тут жа ўпаў на зямлю перад вялікім паўбогам. Потым, прыпаўшы да ягоных стопаў, са слязамі на вачах, трасучыся ўсім целам, Хіраньякашыпу, склаўшы далоні, пачаў перарывістым голасам узносіць пакорлівыя малітвы:

– Я выказваю сваю павагу табе, о першая жывая істота. Ты валадар усіх жывых істот, рухомых і нерухомых, кіраўнік усіх матэрыяльных элементаў. Таму ты можаш выканаць жаданні ўсіх жывых істот. Прашу цябе, літасціва даруй мне блаславенне вечнага жыцця.

 

– Дарагі Хіраньякашыпу, – адказаў Госпад Брахма, – я не магу даць табе тое, чым не валодаю сам: я таксама змушаны буду памерці. У гэтым целе немажліва знаходзіцца вечна. Мы вымушаныя змяняць целы, пакуль не дасягнём дасканаласці.

– Тады, – перарваў яго Хіраньякашыпу, – хай я не буду забіты ні днём, ні ноччу; ні ў сценах, ні па-за сценамі; ні на зямлі, ні ў паветры; ні чалавекам, ні жывёлінай і ўвогуле ні жывым, ні нежывым. Даруй мне аднаасобную ўладу над усімі планетамі і зоркамі, а таксама славу, што адпавядае гэтаму стану. Апроч таго, дай мне ўсе містычныя сілы, якія належаць мне пасля здзяйснення гэтай працяглай аскезы.

 

Госпад Брахма быў задаволены працяглай аскезай Хіраньякашыпу, але патрабаванні дэмана таксама вельмі ўстрывожылі яго. Тым не менш абяцанне было дадзенае, і Брахма стрымаў сваё слова.

– Хіраньякашыпу, – сказаў Госпад Брахма, – даброты, якіх ты патрабуеш, недаступныя большасці людзей, але тваё жаданне будзе выкананае.

З гэтымі словамі Брахма пакінуў дэмана.

 

У вушах Хіраньякашыпу яшчэ гучаў голас Брахмы, калі ён успомніў смерць свайго брата і адчуў, як жудасная нянавісць да Госпада Вішну перапаўняе яго.

 

Калі Хіраньякашыпу адправіўся ў даліну ўзгорка Мандара здзяйсняць свой жудасны вычын, паўбагі на чале з Індрам, сваім галоўным водцам, скарысталіся ягонай адсутнасцю ды распачалі шырокую атаку на дэманаў. Гэта была вайна, якая перасягала ўсе тыя войны, якія даводзілася ім весці раней, і яны вельмі хутка атрымалі перамогу, прымусіўшы дэманаў уцякаць. Забыўшыся на сваіх жонак, дзяцей, хаты і маёмасць, дэманы беглі, ратуючы жыццё, у розныя бакі. Пераможцы разрабавалі палац Хіраньякашыпу і разграмілі ўсё ўнутры. Пасля гэтага Індра асабіста арыштаваў каралеву, жонку Хіраньякашыпу. Калі яе, спалоханую і заплаканую, нібы ахвяру ў кіпцюрах сцярвятніка, вялі ў палон, на яе звярнуў увагу вялікі мудрэц, Нарада Муні.

– Гэтая жанчына нявінная, – сказаў ён. – Вы не маеце права бязлітасна цягнуць яе. Яна чыстая. Зараз жа вызваліце яе.

– Гэтая жанчына, – запярэчыў Індра, – жонка Хіраньякашыпу, якая носіць ягонае дзіцё. Яна будзе сядзець у зняволенні, пакуль ейнае дзіцё не нарадзіцца і не будзе забітае. Тады мы яе вызвалім.

– Гэтае ненароджанае яшчэ дзіцё бездакорнае, – заявіў Нарада Муні. – Напраўду гэта вялікі адданы, магутны слуга Вярхоўнай Боскай Асобы. Вы не здолееце забіць дзіця, нават і спрабаваць не варта, таму што яно бязгрэшнае.

Індру была добра вядомая рэпутацыя Нарады Муні як святога і празарліўца, таму ён зараз жа вызваліў каралеву. Выказваючы павагу дзіцяці, паўбагі абышлі вакол жонкі Хіраньякашыпу і рушылі ў свае нябёсныя палацы.

 

Нарада звярнуўся да спалоханае жанчыны і запэўніў яе, што дасць ёй сваё заступніцтва, кажучы:

– Ты можаш заставацца ў маім ашраме да вяртання мужа.

Там яна і заставалася, не адчуваючы страху, пакуль ейны муж, кароль дэманаў, здзяйсняў сваю суровую аскезу.

img

Каралева імкнулася засцерагчы свайго сына, таму служыла мудрацу Нараду з вялікай адданасцю. У адказ Нарада вучыў яе таямніцам трансцэндэнтных ведаў, і таямніцы гэтыя былі такімі магутнымі, што гукі ягоных слоў увайшлі ў сэрца дзіцяці, якое знаходзілася ў ейным улонні. Слухаючы размовы Нарады, дзіцё заставалася ва ўлонні маці шмат гадоў, і з кожным годам ягоная адданасць Госпаду Вішну расла, нібы дрэва, якое, калі за ім старанна даглядаць, прыносіць кветкі і плады.

 

Хіраньякашыпу заваяваў усе планеты гэтага сусвету разам з планетамі чалавечых істот, змеяў, святых і прывідаў. З заваяваннем кожнае новае планеты ягоная моц і ўплыў узрасталі. Урэшце ён перамог нават Індру, галоўнаводцу паўбагоў, і запанаваў у раскошным палацы Індры, аточаным знакамітым садам Нандана. Гэты палац, пабудаваны самім Вішвакармам, архітэктарам паўбагоў, мог прыняць нават багіню ўдачы. Ступені палаца былі зробленыя з каралаў, а падлогі ўнутраных памяшканняў выкладзеныя каштоўнымі камянямі. Сцены былі з разбянога шкла, а калоны з каменю вайдур’я. Аблямаваныя перлінамі полагі, звешваліся тут і там над кушэткамі, якія былі абітыя рубінамі. Калі жанчыны, якія жылі ў палацы, усміхаліся, іхныя ўсмешкі ззялі, асвятляючы прыгожыя твары. Калі ж яны хадзілі, іхныя нажныя званочкі меладычна пазвоньвалі. Жанчынам там было дазволена вольна хадзіць паўсюль, дзе ім заманецца. Мужчыны ж мусілі кланяцца Хіраньякашыпу, які часта злосна лаяў іх без дай прычыны.

 

Хіраньякашыпу заўсёды напіваўся напоямі з благім пахам, ад якіх ягоныя мядзяна-чырвоныя вочы пачыналі круціцца. Нягледзячы на гэта, ад страху перад ягонаю невымернаю сілаю, усе, апроч трох галоўных багоў – Госпада Брахмы, Госпада Шывы і Госпада Вішну, – асабіста служылі яму. Ён быў агідны, але паўбагі ўласнаручна падносілі яму падарункі. Кіруючы жалезнаю рукою з трона Індры, Хіраньякашыпу дасягнуў надзвычай высокіх прыбыткаў, якімі ні з кім не дзяліўся. Пэўны час здавалася нават, што дыктатура дэмана ўзмацніла сусветную эканоміку, таму што Зямля давала зерне, нават калі яе не аралі. Сусветныя акіяны – акіяны салёнае вады, трысняговага соку, віна, топленага масла, малака, ёгурту і прэснае вады – са сваімі даннікамі, рэкамі, прыносілі Хіраньякашыпу мноства каштоўных камянёў і самацветаў. Даліны паміж гор ператварыліся ў чароўныя квітнеючыя палі, дзе раслі дрэвы, якія ў кожную пару году давалі кветкі і плады.

 

Хіраньякашыпу ажыццявіў найвышэйшую мару кожнага матэрыяліста: татальны кантроль над усім і райскія асалоды, што не паддаюцца апісанню. Сам ён, аднак, не быў здаволены, таму што ўласныя некантраляваныя пачуцці заставаліся ягонымі лютымі ворагамі і прымушалі яго ўвесь час служыць ім. Тым не менш, Хіраньякашыпу вельмі ганарыўся сваім несправядліва здабытым багаццем і высмейваў Пісьмы, апраўдваючы тым самым уласную марнасць.

 

Дні і ночы напралёт грамадзяне розных планетарных супольнасцяў у вялікай роспачы і страху маліліся Вярхоўнай Асобе Бога, Вішну. Нарэшце яны пачулі гук, які выходзіў адтуль, куды не пранікала чалавечае вока. Гэты абсалютны гук загрымеў нібы гром з хмары, натхняючы ўсіх і знішчаючы смутак.

img

– Не бойцеся, – сказаў Госпад Вішну. – Я жадаю вам усякага дабра. Станьце Маімі адданымі, маліцеся Мне, слухайце і гаварыце пра Мяне, таму што такое адданае служэнне спрыяльнае для ўсіх. Мне вядома ўсё, што робіць Хіраньякашыпу, і вельмі хутка Я спыню ягоную дзейнасць. Калі ласка, набярыцеся цярплівасці і пачакайце. Ён і яму падобныя зайздросцяць Богу і Ягоным адданым. Яны не шануюць духоўнае вучэнне Ведаў і пераследуюць кароў, брахманаў і вайшнаваў. Згуба такіх людзей і іхнае бязбожнае цывілізацыі няўхільная. Вельмі хутка гэты Хіраньякашыпу паспрабуе забіць уласнага сына, вялікага адданага Прахладу, міралюбнага і сціплага. У той момант Я і знішчу Хіраньякашыпу, нягледзячы на блаславенне Брахмы.

 

Падбадзёраныя такой прамовай, добрыя грамадзяне разышліся па дамах, цвёрда верачы ў тое, што дэман Хіраньякашыпу асуджаны.

Навігацыя: