МАНТРА ДЗЯСЯТАЯ

अन्यदेवाहुर्विद्ययाऽन्यदाहुरविद्यया।
इति शुश्रुम धीराणां ये नस्तद्विचचक्षिरे॥१०॥
anyad evāhur vidyayā-
nyad āhur avidyayā
iti śuśruma dhīrāṇāṁ
ye nas tad vicacakṣire

Паслоўны пераклад

anyat — розны; eva — несумнеўна; āhuḥ — гаворыцца; vidyayā — шляхам культывавання ведаў; anyat — розны; āhuḥ — гаворыцца; avidyayā — шляхам культывавання невуцтва; iti — так; śuśruma — я чуў; dhīrāṇām — ад дасведчаных; ye — хто (якія); naḥ — нам; tat — гэта; vicacakṣire — паяснілі.

Пераклад

Мудрацы паяснілі, што культываванне ведаў прыносіць адзін вынік, а культываванне невуцтва – іншы.

Каментар

У «Бхагавад-гіце» (13.8-12) шлях культывавання ведаў апісаны наступным парадкам:

1. Належыць стаць бездакорным чалавекам і навучыцца паважаць іншых.

2. Не варта выстаўляць сябе вернікам толькі дзеля імя і славы.

3. Не варта прыносіць турботы іншым сваімі дзеяннямі, думкамі ці словамі.

4. Трэба навучыцца быць цярплівым і не паддавацца ні на чые правакацыі.

5. Належыць навучыцца ўнікаць двудушнасці ў стасунках з іншымі.

6. Трэба знайсці сапраўднага духоўнага настаўніка, які зможа паступова прывесці да духоўнага ўсведамлення, безадмоўна выконваць усе ўказы такога духоўнага настаўніка, служыць яму і задаваць дарэчныя пытанні.

7. Каб дасягнуць узроўню самарэалізацыі, трэба кіравацца рэгулявальнымі прынцыпамі, якія змяшчаюцца ў богаадкрытых пісьмах.

8. Трэба няўхільна прытрымлівацца ўказаў богаадкрытых пісьмаў.

9. Трэба цалкам унікаць усяго, што можа перашкодзіць працэсу самарэалізацыі.

10. Не варта прымаць больш за тое, чым патрэбна для падтрымання цела.

11. Не варта атаясамліваць сябе з фізічным целам і лічыць за сваю ўласнасць тых, хто звязаны з гэтым целам.

12. Заўсёды трэба помніць пра тое, што, пакуль мы будзем мець матэрыяльнае цела, мы будзем асуджаны на мукі народзінаў, старасці, хвароб і смерці. Кожныя нашы спробы пазбавіцца гэтых пакут матэрыяльнага цела ні да чога не прывядуць. Найлепшае – гэта знайсці спосаб зноў атрымаць сваё духоўнае «я».

13. Не трэба прывязвацца ні да чога, апроч таго, што патрэбна дзеля духоўнага прагрэсу.

14. Не трэба прывязвацца да жонкі, дзяцей і жытла мацней, чым рэкамендуецца ў богаадкрытых пісьмах.

15. Не варта цешыцца ці засмучацца праз тое, што ўяўляецца нам пажаданым ці непажаданым, ведаючы, што крыніцай гэтых эмоцый ёсць розум.

16. Належыць стаць чыстым адданым Вярхоўнай Асобы Бога, Шры Крышны, і пільна служыць Яму.

17. Трэба развіваць у сабе імкненне да самотнага жыцця ў ціхім і спакойным месцы, атмасфера якога спрыяе духоўнай практыцы, і абмінаць людныя месцы, дзе збіраюцца матэрыялісты.

18. Трэба стаць навукоўцам ці філосафам і вывучаць духоўную навуку, усвядоміўшы, што матэрыяльным ведам прыходзіць канец са смерцю цела, і што духоўныя веды ёсць вечнымі і нязменнымі.

 

Гэтыя васямнаццаць пунктаў складаюць сістэму паступовага ўзыходжання, прытрымліваючыся якой можна развіць у сабе сапраўдныя веды. Усе іншыя метады адносяцца да катэгорыі невуцтва. Шрыла Бхакцівінода Тхакур, вялікі ачар’я, казаў, што ўсе формы матэрыяльных ведаў ёсць толькі вонкавымі аспектамі ілюзорнай энергіі, і той, хто ўдасканальвае такія веды, робіцца не разумнейшым за асла. Тое ж самае сцвярджаецца ў гэтай мантры «Шры Ішапанішад». Прагрэс матэрыялістычнай навукі зводзіць чалавека да ўзроўню асла. Часам некаторыя палітыкі-матэрыялісты, выдаючы сябе за духоўных людзей, ганяць сучасную цывілізацыю, аб’яўляючы яе сатанінскай, але, на жаль, яны не хочуць устаць на праўдзівы шлях спазнання, які апісаны ў «Бхагавад-гіце», і таму яны не маюць сіл змяніць дэманічнае аблічча свету.

 

У сучасным грамадстве нават маладзён лічыць сябе за незалежнага і не выказвае ніякай павагі старэйшым. Праз заганную сістэму адукацыі ў нашых універсітэтах моладзь усяго свету прычыняе старэйшым толькі галаўны боль. Таму «Шры Ішапанішад» падкрэслівае розніцу паміж культываваннем невуцтва і культываваннем ведаў. Сучасныя ўніверсітэты ёсць, так бы мовіць, гадавальнікамі невуцтва, а навукоўцы ў іх займаюцца распрацоўкай смяротных відаў зброі, здольных сцерці са свету цэлыя краіны. Цяперашнім студэнтам універсітэтаў нічога не кажуць пра рэгулявальныя прынцыпы брахмачар’і (жыццё вучня, які захоўвае цнатлівасць), а самі яны не маюць веры ў настаўленні святых пісьмаў. У наш час рэлігійным прынцыпам вучаць толькі дзеля кар’еры і славы, а не для таго, каб іх ужывалі на практыцы. Тым самым варожасць пракралася не толькі ў грамадскае жыццё і палітыку, але і ў сферу рэлігіі.

 

Культываванне невуцтва прывяло да ўзнікнення ў розных частках свету нацыяналізму і шавінізму. Людзі не хочуць думаць пра тое, што наша маленькая планета – усяго толькі згустак матэрыі, што плавае ў неаглядным космасе разам з многімі іншымі. У параўнанні з неабсяжнасцю касмічнай прасторы гэтыя згусткі матэрыі нагадваюць парушынкі, што плаваюць у паветры. Але Бог такі добры, што зрабіў гэтыя згусткі самадастатковымі і надзяліў іх усім патрэбным, каб яны маглі лунаць у прасторы. Пілоты касмічных караблёў вельмі ганарацца сваімі дасягненнямі, але не звяртаюць увагу на вярхоўнага пілота гіганцкіх касмічных караблёў, якія называюцца планетамі.

 

Існуе незлічоная колькасць сонцаў і планетных сістэм. Мы, бясконца малыя часцінкі Вярхоўнага Госпада, спрабуем панаваць над гэтымі незлічонымі планетамі. Таму мы зноў і зноў нараджаемся і паміраем, а ўсе нашыя планы, зазвычай, знішчаюць старасць і хваробы. Працягласць жыцця чалавека мае складаць каля ста гадоў, але яна паступова скарачаецца на дваццаць-трыццаць гадоў. Праз невуцтва, якое запанавала ў грамадстве, абдураныя людзі стварылі на гэтых планетах свае краіны, каб за свой кароткі век мець як мага больш пачуццёвых асалод. Неразумныя людзі спрабуюць так правесці межы паміж сваімі краінамі, каб усе былі здаволены, але гэта практычна немажліва. І праз гэта кожная дзяржава зрабілася крыніцай турбот для іншых. Больш за пяцьдзясят адсоткаў дзяржаўных рэсурсаў ідзе на абаронныя мэты, то бо марнуецца. Пра развіццё праўдзівых ведаў ніхто ў рэчаіснасці не клапоціцца. І ўсё ж людзі без усялякіх падстаў ганарацца тым, што яны прасунутыя як у матэрыяльных, так і ў духоўных ведах.

 

«Шры Ішапанішад» папярэджвае нас пра заганнасць такой сістэмы адукацыі, а «Бхагавад-гіта» вучыць таму, як паглыбляць сапраўднае веданне. Гэта мантра паказвае, што веды, відзью, трэба атрымаць ад дхіры. Слова дхіра азначае «ўлагоджаны», той, каго не турбуе матэрыяльная ілюзія. Але чалавек не можа захоўваць спакой, пакуль ён не дасягнуў узроўню дасканалага духоўнага ўсведамлення, узроўню, калі ён нічога не прагне і ні на што не наракае. Дхіра разумее, што матэрыяльныя цела і розум, якія ён атрымаў больш-менш выпадкова, у выніку сутыку з матэрыяй, чужыя яму. Таму дхіра проста імкнецца атрымаць максімальную карысць з нявыгаднай дамовы.

 

Для духоўнай жывой істоты матэрыяльнае цела і розум ёсць нявыгаднай дамовай. Прызначэнне жывой істоты – займацца разнастайнай дзейнасцю ў жывым, духоўным свеце, а гэты матэрыяльны свет мёртвы. Пакуль жывыя духоўныя іскры маніпулююць знежывелымі згусткамі матэрыі, гэты мёртвы свет здаецца жывым. На самай рэчы толькі жывыя душы – неад’емныя часцінкі найвышэйшай жывой істоты – прыводзяць гэты свет у рух. Тых, хто даведаўся пра гэта ад высокіх аўтарытэтаў і рэалізуе гэтае веданне, кіруючыся рэгулявальнымі прынцыпамі, называюць дхірамі.

 

Каб выконваць рэгулявальныя прынцыпы, трэба знайсці сапраўднага духоўнага настаўніка. Трансцэндэнтныя веды і ўказы, якія тычацца рэгулявальных прынцыпаў, вучань атрымлівае ад духоўнага настаўніка. Такія веды немагчыма атрымаць, ідучы небяспечным шляхам невуцкай адукацыі. Стаць дхірам можа толькі той, хто пакорліва слухае сапраўднага духоўнага настаўніка. Напрыклад, Арджуна стаў дхірам, пакорліва слухаючы Вярхоўнага Госпада. Дасканалы вучань павінен быць падобны да Арджуны, а духоўны настаўнік – практычна роўны Самому Госпаду. Такі працэс атрымання відзьі (ведаў) ад дхіры (улагоджанага).

 

Адхіра, той, хто не мае падрыхтоўкі дхіры, не мае права даваць настаўленні і кіраваць іншымі. Сучасныя палітыкі, якія аб’яўляюць сябе дхірамі, узапраўду адхіры, і яны нікому не могуць даць дасканалых ведаў. Іх цікавіць толькі памер узнагароды, якую яны могуць атрымаць за сваю працу. Хіба змогуць яны скіраваць людзей на слушны шлях самарэалізацыі? Таму, дзеля таго каб атрымаць актуальную адукацыю, трэба пакорліва слухаць дхіру.

Навігацыя: