Заўсёды дзейнічаючы такім парадкам, чалавек можа імкнуцца пражыць сотні гадоў, бо такая дзейнасць не звязвае яго законамі кармы. Іншай дарогі ў чалавека няма.
Ніхто не хоча паміраць, і кожны хоча жыць як мага больш. Гэтае жаданне ўласцівае не толькі асобнаму чалавеку. Аналагічныя тэндэнцыі існуюць у калектывах людзей, грамадстве і нацыі. Паміж рознымі відамі жывых істот ідзе цяжкае змаганне за існаванне, і Веды кажуць, што гэта цалкам натуральна. Жывая істота вечная з сваёй прыроды, але, знаходзячыся ў палоне матэрыяльнага існавання, яна вымушаная зноў і зноў змяняць сваё цела. Гэты працэс называецца перасяленнем душы, або карма-бандхана – знявольванне ўласнай дзейнасцю. Чалавек вымушаны працаваць, каб зарабіць сабе на жыццё, бо такі закон матэрыяльнай прыроды. Калі ён не дзейнічае згодна з прадпісанымі абавязкамі, то парушае закон прыроды і ўсё больш і больш выракае сябе на пакуты нараджэння і смерці ў колазвароце перараджэння душы.
Іншыя формы жыцця таксама падпарадкоўваюцца цыклу нараджэння і смерці, але калі жывая істота атрымлівае чалавечую форму жыцця, яна атрымлівае шанец разарваць ланцуг закона кармы. Карма, акарма, вікарма – гэтыя прынцыпы дакладна апісаны ў «Бхагават-гіце». Дзейнасць, якая здзяйсняецца згодна з прадпісанымі абавязкамі, згаданымі ў шастрах (святых пісьмах), называецца карма. Дзейнасць, якая вызваляе чалавека ад колазварота нараджэнняў і смерцяў, называецца акарма. А дзейнасць, якая звязаная з надужываннем сваёй волі і вядзе да нараджэння ў ніжэйшых формах жыцця, называецца вікарма. З гэтых трох відаў дзейнасці разумны чалавек аддае перавагу той, якая пазбаўляе яго ад ланцугоў кармы. Звычайны чалавек імкнецца здзяйсняць набожныя ўчынкі, каб праславіцца набожным чалавекам і дасягнуць высокага становішча ў гэтым свеце ці на нябёсах. Але людзі, якія больш развітыя духоўна, імкнуцца да поўнага вызвалення ад усіх дзеянняў і іхных наступстваў. Разумныя людзі добра ведаюць, што і добрыя, і дрэнныя ўчынкі служаць прычынай матэрыяльных пакут. Таму яны шукаюць такую дзейнасць, якая вызваліць іх ад наступстваў як добрых, так і дрэнных учынкаў. У гэтай мантры «Шры Ішапанішад» пацвярджаецца, што вызваліцца ад добрай і дрэннай дзейнасці мажліва.
Настаўленні «Шры Ішапанішад» больш падрабязна вытлумачаны ў «Бхагават-гіце», якую таксама называюць «Гітапанішад» – квінтэсенцыяй усіх Упанішадаў. У «Бхагават-гіце» (3.9-16) Госпад кажа, што без выканання прадпісаных абавязкаў, змешчаных у ведыйскай літаратуры, немагчыма дасягнуць стану найшкармы, ці акармы. Веды скіроўваюць энергію чалавека такім чынам, што ў працэсе сваёй дзейнасці ён можа паступова ўсвядоміць уладу Вярхоўнай Істоты. Калі чалавек усведамляе вярхоўную ўладу Асобы Бога – Васудэвы, ці Крышны, – гэта значыць, што ён знаходзіцца на ўзроўні пазітыўнага ведання. На гэтай стадыі ачышчэння гуны прыроды (даброці, жарсці і невуцтва) перастаюць уплываць на чалавека, і ягоная дзейнасць ператвараецца ў найшкарму, дзейнасць, якая вызваляе чалавека з колазвароту нараджэння і смерці.
Фактычна ніхто не павінен займацца нічым, акрамя адданага служэння Госпаду. Аднак на ніжэйшай ступені жыцця чалавек не можа адразу заняцца адданым служэннем і цалкам спыніць кармічную дзейнасць. Абумоўленая душа прывыкла працаваць дзеля пачуццёвага задавальнення, дзеля сваіх уласных эгаістычных інтарэсаў у вузкім або шырокім сэнсе гэтага слова. Звычайны чалавек працуе дзеля пачуццёвага задавальнення, і калі такі прынцып пачуццёвага задавальнення распаўсюджваецца на ягонае асяроддзе, нацыю ці ўсё чалавецтва, гэта прымае розныя прывабныя назвы, такія як альтруізм, сацыялізм, камунізм, нацыяналізм, гуманізм і г. д. Гэтыя «ізмы», безумоўна, ёсць вельмі прывабнымі формамі карма-бандханы, дзейнасці, якая знявольвае жывую істоту. Але ведыйскія настаўленні «Шры Ішапанішад» абвяшчаюць, што калі чалавек жадае жыць дзеля хоць якога з вышэйпералічаных «ізмаў», у цэнтры ён павінен паставіць Бога. Няма нічога кепскага ў тым, каб стаць сем’янінам, альтруістам, сацыялістам, камуністам, нацыяналістам ці гуманістам, але пры варунку, што ўсе такія дзеянні выконваюцца згодна з прынцыпам ішавасьі – богацэнтрычнай канцэпцыі.
У «Бхагават-гіце» (2.40) Госпад Крышна кажа, што дзейнасць, скіраваная на Бога, настолькі каштоўная, што нават самая нязначная ейная частка можа выратаваць чалавека ад найвялікшай небяспекі. Самая вялікая небяспека жыцця – гэта магчымасць зноў трапіць у эвалюцыйны цыкл перараджэння душы, які складаецца з 8 400 000 відаў жыцця. Калі так ці інакш чалавек страчвае магчымасць духоўнага развіцця, якая даецца яму праз чалавечую форму жыцця, і ён зноў вяртаецца ў эвалюцыйны цыкл, гэта трэба лічыць за найвялікшае няшчасце, якое толькі можа быць. Але праз недасканалыя пачуцці неразумны чалавек не здольны гэта зразумець. Таму «Шры Ішапанішад» раіць нам скіроўваць нашу энергію ў духу ішавасьі. Такім парадкам мы можам пражыць шмат гадоў. У адваротным выпадку доўгае жыццё чалавека нічым не лепшае за жыццё дрэва, якое таксама ёсць жывой істотай і можа пражыць сотні гадоў. Няма сэнсу доўга жыць, як дрэвы, ці дыхаць, як мяхі, або нараджаць дзяцей, як свіння і сабака, ці есці, як вярблюд. Нават сціплае жыццё, прысвечанае Богу, больш каштоўнае, чым велізарная мана так званага альтруізму або сацыялізму, ніяк не звязаных з Богам.
Калі такія дзеянні, як альтруізм, выконваюцца ў духу «Шры Ішапанішад», яны становяцца формай карма-ёгі, рэкамендаванай у «Бхагават-гіце» (18.5-9). І таму, хто заняты такой дзейнасцю, не пагражае падзенне ў небяспечны эвалюцыйны цыкл перараджэння душы. Нават калі такая богацэнтрычная дзейнасць застаецца напаўзавершанай, яна ўсё роўна прыносіць дабро таму, хто заняты ёй, бо гарантуе яму чалавечую форму жыцця ў наступным нараджэнні. Тым самым чалавек атрымлівае яшчэ адзін шанец палепшыць сваё становішча на шляху да вызвалення.
---
Як можна займацца богацэнтрычнай дзейнасцю, падрабязна тлумачыцца ў «Бхакці-расамрыта-сіндху» Шрылы Рупы Госвамі. Мы пераклалі гэтую кнігу на англійскую мову як «The Nectar of Devotion» («Нектар адданасці»). Мы рэкамендуем гэтую каштоўную кнігу ўсім, хто зацікаўлены дзейнічаць у духу «Шры Ішапанішад».