Шьямасундара: Шріла Прабхупада , сёння днём мы размаўлялі пра аскезу.

Шріла Прабхупада: Мм-м?

Шьямасундара: Калі мы не прымем аскезу дабраахвотна, то ўсё роўна будзем вымушаны прыняць яе.

Шріла Прабхупада: Так, аскезы трэба выконваць пад кіраўніцтвам духоўнага настаўніка. Самі па сабе вы не жадаеце іх практыкаваць, але калі вы прымаеце духоўнага настаўніка і пачынаеце выконваць усе яго парады, то гэта і будзе сапраўдным аскетызмам.

Шьямасундара: І нават калі вы не жадаеце, вам усё роўна трэба практыкаваць нейкія аскезы.

Шріла Прабхупада: Так, гэта проста патрэбна, таму што вы аддаецеся духоўнаму настаўніку, і выкананне яго загад робіцца вашым абавязкам. Такім чынам, нават калі вам і не хочацца – вы выконваеце, дзеля майго задавальнення.

Шьямасундара: Ох.

Шріла Прабхупада: Але, я ведаю, вам гэта не падабаецца… (Смяецца). Ніхто не жадае пасціць, але калі духоўны настаўнік гаворыць: «Сёння пост», – што ты тут зробіш? (Шьямасундара смяецца). Вучань – гэта той, хтодабраахвотна падпарадкоўваецца духоўнаму настаўніку. Вось у чым сапраўдны аскетызм.

Шьямасундара: А, напрыклад, нашы бацькі, ды іншыя людзі, цалкам зачараваныя матэрыяльным жыццём. Яны зусім не жадаюць прымаць аскезы і цялесны боль, але ўсё роўна яны атрымліваюць іх, бо сама прырода прымушае людзей трываць пакуты.

Шріла Прабхупада: Аднак гэта вымушаны аскетызм, ад яго няма ніякай карысці. Дапамагчы сабе можна толькі праз прыняцце дабраахвотнай аскезы.

Шьямасундара: І нават калі вы не жадаеце практыкаваць аскезу, усё роўна яе трэба будзе прымаць.

Шріла Прабхупада: Менавіта ў гэтым і ёсць адрозненне паміж чалавекам і жывёлай. Жывёла не можа практыкаваць аскетызм, а чалавек можа. У кандытарскай краме выстаўлены шматлікія ласункі, якія чалавек жадае пасмакаваць, але калі ў яго няма грошай, ён стрымлівае сябе. Калі тыя ж самыя ласункі бачыць карова, яна абавязкова імі пачастуецца. Вы можаце біць яе палкай, але яна нават не зверне на вас ніякай увагі і ўсё роўна будзе есці. Такім чынам, жывёлы не могуць выконваць аскезы. Але наша аскеза вельмі прыемная: мы спяваем Харе Крішна, танцуем і смакуем цудоўныя стравы, якія дасылае нам Крішна. Вось і ўсё. Дык чаму людзі не згаджаюцца прымаць такую аскезу: спяваць, танцаваць, смакаваць ежу?

Боб: Я нешта не разумею.

Шріла Прабхупада: Мы выконваем аскезы, і Крішна дасылае нам розныя цудоўныя рэчы. Такім чынам. Мы нічога не губляем. Таму калі вы зробіцеся крішнаітам, вы атрымаеце значна больш за тое, чым валодаеце зараз. Гэта факт. Я жыву адзін ужо дваццаць год, і ў мяне няма ніякіх цяжкасцей. Перад тым як прыняць саньясу, я таксама жыў адзін у Дэлі. Цяжкасцей не было.

Шьямасундара: Калі мы дабраахвотна не прымем духоўнай дысцыпліны, прырода пачне дасылаць нам шмат пакут.

Шріла Прабхупада: О, гэта сапраўды так. Ёсць такое сцвярджэнне ў «Бхагават-гіце»:

[«Гэту Маю боскую энергію, што складаецца з трох гун матэрыяльнай прыроды, вельмі цяжка пераадолець. Але той, хто аддаўся Мне, можа лёгка вызваліцца з-пад яе ўплыву».] Майя прымушае нас трываць шматлікія цяжкасці, але як толькі мы аддаёмся Крішне, яна больш не ўладна над намі.

Шьямасундара: Мы настолькі глупыя, што заўсёды разважаем: «Мабыць, у будучым я ўсё ж такі зраблюся шчаслівым».

Шріла Прабхупада: Так, гэта майа, ілюзія. Ёсць такі прыклад з аслом, вы сядзіце на ім і трымаеце перад яго мордай пучок травы, а глупы асёл думае: «Дазволь мне зрабіць хоць яшчэ адзін крок, і я з’ем гэта» (Боб смяецца). Але трава ўсё роўна знаходзіцца на ўдаленні ад яго морды. Гэта называецца аслізм (Усе смяюцца). Кожны думае: «Дазвольце мне зрабіць адзін толькі крок, і тады, атрымаўшы гэта я зраблюся самым шчаслівым».

Боб: Я… я вельмі удзячны вам за…

Шріла Прабхупада: Хм-м?

Боб: Заўтра я буду вымушаны развітацца з вамі і…

Шріла Прабхупада: Не гаварыце «развітацца», скажыце «застацца».

Боб: Не, пакуль што не магу. Я ўжо думаў пра тое, што будзе, калі я вярнуся ў свой горад, але…

Шріла Прабхупада: Не вяртайцеся туды.

Боб: Можы, вы жадаеце, каб заўтра я застаўся тут?

Шріла Прабхупада: Заставайцеся тут.

Боб: Добра, раз вы мне гаворыце, я застануся.

Шріла Прабхупада: Так, вы вельмі добры малады чалавек (Доўгая паўза. Размова робіцца больш супакоенай). Усё вельмі проста. Калі жывая істота забывае Крішну, яна трапляе ў матэрыяльны свет. Крішна – гэта Яго імя, Яго форма, Яго селішча, Яго гульні – усё.

Боб: Што вы назвалі апошнім?

Шріла Прабхупада: А? Гульні?

Боб: Гульні?

Шріла Прабхупада: Калі мы гаварым пра цара, то маем на ўвазе яго ўладу, палац, царыц, сыноў, дварэцкіх, армію – усё. Хіба не так?

Боб: Так.

Шріла Прабхупада: Падобна да гэтага, Крішна – гэта Вярхоўны Бог-Асоба, і калі вы думаеце пра Крішну, значыць, вы думаеце адразу пра ўсе Яго энергіі. Ёсць такое поўнае выказванне «Радха-Крішна». Радха прадстаўляе Сабой усю энергію Крішны, а Крішна – гэта Вярхоўны Госпад. Такім чынам, калі мы гаворым пра Крішну, вышэйшую энергію, гэта ўключае ў сябе таксама і жывыя істоты, якія датычацца да адной з разнастайных энергій Крішны. Але там, дзе энергія не служыць крыніцы энергіі пачынаецца матэрыяльнае існаванне. Увесь свет не жадае служыць Крішне, але ён служыць Яму інакш, іншым чынам. Жывыя істоты не робяць свайго служэння непасрэдна, падобна да таго як непадпарадкаваныя грамадзяне не могуць непасрэдна служыць уладзе. Злачынцы трапяць у турму з-за таго, што парушаюць дзяржаўныя законы. А ў турме іх ужо сілай прымушаюць пакарацца гэтым законам. Так і тут, усе жывыя істоты з’яўляюцца бязбожнікамі або па недасведчанасці, або па выбары. Яны не жадаюць прызнаваць велічы Бога, таму што яны дэманы. Мы ж спрабуем вярнуць такіх жывых істот у іх пачатковы стан. У гэтым сэнс руху свядомасці Крішны.

Боб: Мне бы хацелася задаць вам адно пытанне, на конт якога я размаўляў з многімі адданымі, – пра медыцыну. Сёння я разам з некаторымі з іх хадзіў на раку. Я прастуджаны і таму адмовіўся лезці ў ваду. Некалькі чалавек сказалі, што я павінен прыняць абмыванне, таму што гэта Ганга, а некаторыя сказалі, што не трэба з-за маёй прастуды. Я так і не зразумеў, што мне трэба было рабіць. Скажыце, мы хварэем з-за сваіх учынкаў у мінулым?

Шріла Прабхупада: Верна, гэта сапраўдны факт.

Боб: Але калі чалавек…

Шріла Прабхупада: Усё, ад чаго мы пакутуем, – гэта вынікі нашых дрэнных учынкаў у мінулым.

Боб: Але калі чалавек пазбаўляецца ад уплыву кармы…

Шріла Прабхупада: Так.

Боб: …ён усё роўна можа захварэць?

Шріла Прабхупада: Не. Нават калі ён хварэе, дык вельмі часова. Напрыклад, вось гэты вентылятар зараз рухаецца, калі ж вы адключыце яго энергетычную моц, ён не спыніцца адразу. Аднак яго рух ужо не будзе залежыць ад электрычнасці. Ім будзе кіраваць моц. Як яна завецца ў фізіцы?

Шьямасундара: Інерцыя.

Шріла Прабхупада: Інерцыя. А калі і яна больш не дзейнічае, ён спыняецца. Таму, нават калі чалавек, што аддаўся Крішне, і пераносіць пакуты з-за нейкіх мінулых учынкаў – гэта часовая з’ява. Адданы нават не прымае матэрыяльныя пакуты наогул за пакуты, ён прымае іх за ласку Бога, Крішны.

Боб: Дасканалая душа, адданы, чысты адданы…

Шріла Прабхупада: Дасканалая душа – гэта чалавек, які дваццаць чатыры гадзіны ў дзень займаецца адданым служэннем у свядомасці Крішны. Вось што такое дасканаласць. І гэта трансцэндэнтнае становішча. Дасканаласць – гэта значыць задзейнічаць сябе ў сваёй пачатковай свядомасці. Тады гэта дасканаласць. У «Бхагават-гіце» ёсць такое выказванне:

«Трымаючыся свайго загаданага абавязку, кожны чалавек можа зрабіцца дасканалым». Самсіддхі. Сіддхі – гэта «дасканаласць», якая дасягаецца пры духоўным усведамленні Брахмана. А самсіддхі азначае «адданасць», што прыходзіць ужо пасля гэтага ўсведамлення.

Боб: Калі ласка, паўтарыце тое, што назвалі апошнім?

Шріла Прабхупада: Самсіддхі.

Боб: Так.

Шріла Прабхупада: Сам – гэта значыць «цалкам».

Боб: Так.

Шріла Прабхупада: А сіддхі – гэта «дасканаласць». У «Бхагават-гіце» гаворыцца, што той, хто вяртаецца дамоў, назад да Бога, дасягнуў поўнай дасканаласці. Такім чынам, дасканаласць прыходзіць тады, калі чалавек перастае лічыць сябе целам, ён усведамляе сябе як духоўную душу. Усведамленне Брахмана завецца брахма-бхута. Гэта дасканаласць. Узроўню самсіддхі можна дасягнуць пасля ўсведамлення Брахмана, калі чалавек пачынае займацца адданым служэннем. Таму чалавек, які займаецца адданым служэннем, ужо прайшоў рэалізацыю Брахмана, і ён завецца самсіддхі.

Боб: Я б вельмі хацеў спытацца ў вас, толькі не лічыце гэта за нясціпласць, а ці хварэлі вы калі-небудзь?

Шріла Прабхупада: Хм-м?

Боб: Асабіста вы, ці адчувалі сябе хоць калі-небудзь хворым?

Шріла Прабхупада: Так.

Боб: І гэта было вынікам вашай мінулай кармы?

Шріла Прабхупада: Так.

Боб: Значыць, у матэрыяльным свеце ніхто не можа цалкам пазбавіцца ад кармы?

Шріла Прабхупада: Чаму не можа? Можа. Для адданых не існуе ні кармы, ні кармічных рэакцый.

Боб: Але вы, напэўна, лепшы з адданых.

Шріла Прабхупада: Хм-м… Я не лічу сябе лепшым адданым. Я самы ніжэйшы з іх.

Боб: Не!

Шріла Прабхупада: Гэта вы – лепшы адданы.

Боб: (смяецца) О, не, не! Але, разумееце, усё, што вы гаварыце… усё, пра што вы гаварыце, заўсёды здаецца верным.

Шріла Прабхупада: Так.

Боб: Таму вы павінны быць лепшым адданым.

Шріла Прабхупада: Уся справа ў тым, што калі лепшы адданы пачынае прапаведваць, ён робіцца адданым другога класу.

Боб: А што тады робіць лепшы адданы?

Шріла Прабхупада: Лепшы адданы не прапаведуе.

Боб: Дык што ён наогул робіць?

Шріла Прабхупада: Ён не бачыць патрэбы ў пропаведзі, таму што для яго кожны – адданы (Боб смяецца). Так, ён не бачыць не-адданых, для яго ўсе адданыя. Яго завуць уттама-адхікарі. І пакуль я прапаведую, як я магу сказаць, што я лепшы адданы. Як, напрыклад, Радхарані, яна нікога не лічыць за не-адданага. Таму мы імкнемся наблізіцца да Радхарані.

Боб: А хто Яна такая?

Шріла Прабхупада: Радхарані – жонка Крішны.

Боб: А-а.

Шріла Прабхупада: Калі хтосьці набліжаецца да Радхарані, яна рэкамендуе яго Крішне: «Гэта вельмі добры адданы. Ён лепшы за Мяне», – і Крішна ўжо не можа адхіліць яго. Вось хто такі лепшы адданы. Немагчыма імітаваць: «О, я зрабіўся лепшым адданым».

Другакласны адданы бачыць, што некаторыя душы зайздросцяць Богу, але лепшы адданы мае іншае бачанне. Лепшы адданы лічыць: «Тут ніхто не зайздросціць Богу, усе яны значна лепшыя за мяне». Аўтар «Чайтанья Чарітамріты», Крішнадас Кавіраджа, пісаў так: «Я ніжэйшы за гнаявага чарвяка».

Боб: Хто так сказаў?

Шріла Прабхупада: Крішнадас Кавіраджа, аўтар «Чайтанья Чарітамріты»: пурīшера кīт̣а хайте мун̃і се лагхішт̣ха. Ён не рабіў гэта для выгляду. Ён сапраўды адчуваў сабе так: «Я самы ніжэйшы. Усе лепшыя за мяне, але я ніжэйшы за ўсіх. Усе заняты ў служэнні Крішне, а я не». Чайтанья Махапрабху гаварыў: «О, у мяне няма ні кроплі адданасці Крішне. Я плачу толькі для выгляду. Калі б я быў цалкам адданы Крішне, дык даўно б ужо памёр, а я жыву. Гэта значыць, што я проста не люблю Крішну». Такім бачаннем валодае лепшы адданы. Ён так паглыблены ў любоў да Крішны, што гаворыць: «Усё рухаецца наперад, але я па-ранейшаму застаюся самым ніжэйшым за ўсіх. Таму я не магу ўбачыць Бога». Вось якім павінен быць лепшы адданы.

Боб: Такім чынам, адданы павінен працаваць дзеля вызвалення кожнага?

Шріла Прабхупада: Так. Чалавек павінен усё рабіць пад кіраўніцтвам духоўнага настаўніка, а не імітаваць лепшага адданага.

Боб: Прабачце, што?

Шріла Прабхупада: Ніхто не павінен імітаваць лепшага адданага.

Боб: Імітаваць? А, я зразумеў.

Шьямасундара: Аднойчы вы сказалі, што вы вымушаны хварэць і адчуваць боль з-за грэшнай дзейнасці сваіх вучняў. Хіба можа хвароба з’явіцца па такой прычыне?

Шріла Прабхупада: Вы ведаеце, Крішна гаворыць так:

«Я вызвалю цябе ад ўсіх грэшных рэакцый. Нічога не бойся». Крішна такі магутны, што можа неадкладна ўзяць усе грахі жывых істот на Сябе і зрабіць іх набожнымі. Але калі нейкая асоба дзейнічае ад імя Крішны, яна таксама прымае адказнасць за грэшныя рэакцыі сваіх вучняў. Таму быць гуру – нялёгкая справа. Вы разумееце? Гуру павінен забраць увесь яд і даць вызваленне. Аднак часам па прычыне таго, што ён не такі магутны, як Сам Крішна, – у гуру з’яўляюцца цяжкасці. Вось чаму Чайтанья Махапрабху папярэджваў: «Не прымайце шмат шышьяў, вучняў». Але для пашырэння прапаведніцкай дзейнасці мы павінны прымаць шмат вучняў, нават калі і прыходзіцца пакутваць ад гэтага. І гэта факт. Духоўны настаўнік нясе адказнасць за ўсе грэшныя рэакцыі сваіх вучняў. Таму прымаць шмат вучняў – вялікая рызыка для таго, хто не можа ўзяць усіх іх грахоў.

[«Я пачціва схіляюся перад усімі вайшнавамі, адданымі Госпада. Яны падобны да дрэваў жадання, што могуць задаволіць жаданні кожнага і поўныя спачування да ўсіх паўшых абумоўленых душ».] Ён прымае адказнасць за ўсе паўшыя абумоўленыя душы. У Бібліі таксама ёсць такая думка. Іезус Хрыстос прыняў грэшныя рэакцыі людзей, паахвяраваўшы сваім жыццём. Такую адказнасць нясе духоўны настаўнік. Але Крішна ёсць Крішна, і Ён – апапа-віддха – той, на каго не дзейнічаюць ніякія грэшныя рэакцыі. Аднак жывая істота заўсёды знаходзіцца пад іх уплывам, таму што яна вельмі маленькая. Гэта падобна да вялікага полымя і маленькага агеньчыка. Калі вы пакладзеце якую-небудзь рэч у маленькі касцёр, то ён сам можа патухнуць. А калі – у вялікі, то што б вы толькі не паклалі, яму гэта не перашкодзіць, бо ён сам можа спаліць усё.

Боб: Хрыстос пакутаваў па гэтай прычыне?

Шріла Прабхупада: Мм-м?

Боб: Пакуты Хрыста былі…

Шріла Прабхупада: Я ўжо растлумачыў гэта. Ён прыняў грэшныя рэакцыі людзей і таму пакутаваў.

Боб: Так, цяпер я зразумеў.

Шріла Прабхупада: Хрыстос гаварыў у Бібліі, што прыняў усе грэшныя рэакцыі людзей і паахвяраваў за гэта сваім жыццём. Але хрысціяне пастанавілі: «Хай Ён сабе пакутуе, а мы тым часам будзем займацца рознымі глупствамі» (Боб выдае кароткі смяшок). Вялікія глупцы! Яны прапанавалі Іезусу Хрысту падпісаць кантракт: ён бярэ на сябе іх грэшныя рэакцыі, а яны працягваюць рабіць глупствы. Такая іх рэлігія. Хрыстос быў такі велікадушны, што прыняў іх цяжкія грахі і пакутаваў, але нават гэта іх не спыніла – яны па-ранейшаму грашаць. Яны не зразумелі сэнсу яго ўчынка і прынялі ўсё гэта даволі лёгка, разважаючы: «Хай Іезус Хрыстос пакутуе, а мы будзем працягваць рабіць свае глупствы». Хіба не?

Боб: Так, гэта верна.

Шріла Прабхупада: Яны павінны былі засаромецца: «Хрыстос пакутаваў за нас, а мы працягваем грашыць». Ён гаварыў: «Не забі», – але яны па-ранейшаму забіваюць, думаючы: «Хрыстос прабача нас і забярэ нашы грахі». Токое цягнецца ўжо вельмі доўгі час. Мы ж павінны быць уважлівымі, памятаючы: «Мой духоўны настаўнік будзе пакутаваць за мае грахі, таму я не павінен больш грашыць». Такі абавязак вучня. Пасля ініцыяцыі ўсе грэшныя рэакцыі знішчаюцца. І потым, калі ён ізноў учыняе якісьці грэх, за гэта ўжо пакутуе яго духоўны настаўнік. Вучань заўсёды павінен памятаць: «Мой настаўнік будзе пакутаваць за мяне». І калі духоўны настаўнік пачынае хварэць, гэта адбываецца з прычыны грахоў іншых людзей. «Не прымай шмат вучняў», – але мы робім гэта, таму што прапаведуем. Хай мы пакутуем, але ўсё роўна нам трэба прымаць вучняў. Вы хацелі даведацца пра тое, ці з’яўляюцца мае хваробы вынікам маіх мінулых грахоў? Здаецца, так? Мой грэх у тым, што я прымаю вучняў, якія займаюцца глупствамі. Вось у чым мой грэх.

Боб: А хіба такое здараецца?

Шріла Прабхупада: Так. Я ўпэўнены, што здараецца, таму што я прымаю шмат розных людзей. Але абавязак вучня быць заўсёды асцярожным: «Мой духоўны настаўнік выратаваў мяне, таму я не павінен прымушаць яго пакутаваць». Калі ж духоўны настаўнік мучыцца, Сам Крішна ратуе яго. Крішна разважае: «О, ён так многа робіць, каб вызваліць гэтых паўшых асоб». Такім чынам, Крішна заўсёды побач:

[«О сын Кунці, ты можаш смела сцвярджаць, што мой адданы ніколі не загіне».] Таму духоўны настаўнік прымае рызыку дзеля Крішны.

Боб: Ваш боль не тая ж разнастайнасць болю…

Шріла Прабхупада: Не, гэта не па прычыне кармы. І калі часам з’яўляецца такі боль, вучань павінен ведаць: «Наш духоўны настаўнік пакутуе з-за нашай грэшнай дзейнасці».

Боб: Вы зараз вельмі добра выглядаеце.

Шріла Прабхупада: Мне заўсёды добра… таму што, калі я пакутую, я ведаю, што Крішна абароніць мяне. Гэты пакуты не залежаць ад маёй грэшнай дзейнасці.

Боб: А калі, напрыклад, я жыву ў нейкім горадзе і п’ю гатаваную ваду, таму што ад простай можна захварэць. Калі ж я раблюся дастаткова ўзвышаным, ці трэба мне працягваць гатаваць ваду, каб абараніцца ад хваробы? Мабыць, я ўжо магу піць любую. Але калі я дзейнічаю дрэнна, дык усё роўна захварэю.

Шріла Прабхупада: Да таго часу, пакуль вы знаходзіцея ў матэрыяльным свеце, вы не можаце адхіляць яго законы. Дапусцім, вы ідзеце ў джунглі, дзе жыве тыгр. Калі вы ведаеце, што ён нападзе на вас, для чаго ж вы дабраахвотна ідзеце на такую рызыку быць атакаваным? Адданы не павінен рызыкаваць сваім фізічным целам. Нам не трэба кідаць выклік фізічным законам: «Раз я зрабіўся адданым, значыцца, магу кінуць выклік усяму». Гэта глупства.

Адданаму раіцца без прыхільнасці прымаць усё, што неабходна для жыцця. Ён будзе прымаць гатаваную ваду, але калі яе няма, хіба ён не будзе піць вады наогул? Калі яе няма, ён будзе піць звычайную ваду. Мы прымаем прасад ад Крішны, але часам, калі мы падарожнічаем, мы вымушаны есці ў гасцініцах. Адданы не павінен думаць: «Я не буду прымаць ніякай ежы ў гэтай гасцініцы. Лепш я буду галодным». Аднак калі я буду галодным, я аслабею, і мне будзе немагчыма прапаведваць.

Боб: Ці можа адданы страціць сваю індывідуальнасць з-за…

Шріла Прабхупада: Не, ён заўсёды захоўвае поўную індывідуальнасць, каб задавальняць Крішну. Крішна гаворыць: «Аддайся Мне». І ён дабраахвотна аддаецца, але гэта не значыць, што так ён губляе сваю індывідуальнасць. Напрыклад, як Арджуна: спачатку, валодаючы гэтай індывідуальнасцю, ён адмовіўся ад барацьбы, але калі ён прыняў Крішну сваім духоўным настаўнікам, ён зрабіўся шышьей [вучнем]. Таму на ўсё, што прапанаваў Крішна, ён адказваў «так». Гэта не значыць, што Арджуна страціў індывідуальнасць, ён проста дабраахвотна згадзіўся: «Усё, пра што гаворыць Крішна, я павінен выконваць». Мае вучні таксама не страцілі сваёй індывідуальнасці, яны проста падпарадкавалі яе Богу. Вось што нам патрабуецца. Напрыклад, якісьці чалавек адмовіўся ад сексу, аднак гэта не значыць, што ён зрабіўся імпатэнтам. Пры жаданні ён мог бы мець секс тысячу разоў. Але ж ён дабраахвотна адмовіўсяад гэтага. Парам̇ др̣шт̣ва̄ нівартате: ён мае вышэйшы смак. Іншы раз мы пасцім, але гэта не значыць, што мы хворыя. Мы дабраахвотна пасцім, а не таму, што я не галодны ці не магу есці. Гэта адбываецца дабраахвотна.

Боб: Калі чалавек робіцца адданым, ці захоўвае ён свае індывідуальныя схільнасці?

Шріла Прабхупада: Так, цалкам.

Боб: А смак да розных рэчаў?

Шріла Прабхупада: Хм-м?

Боб: Яму па-ранейшаму штосьці падабаецца, а штосьці не?

Шріла Прабхупада: Так, ён захоўвае ўсё, аднак, большую перавагу ён аддае таму, што падабаецца Крішне. Напрыклад, мне падабаецца гэтая рэч, але Крішна гаворыць: «Не, вы не павінны карыстацца ёю». І я пакорліва выконваю загаду. Я раблю гэта дзеля Крішны.

Крішна гаворыць адназначна: «Мне падабаецца гэта». Таму мы прапануем Крішне тое, што Яму падабаецца, і потым прымаем гэта ўжо як прасад. Крішне падабаецца Радхарані, таму ўсе гопі спрабуюць зрабіць так, каб Крішна і Радхарані былі разам. «Крішне падабаецца гэта гопі. Добра, зробім так, каб Яна трапіла да Крішны». Вось што значыць свядомасць Крішны. Трэба задавальняць пачуцці Крішны, а не свае ўласныя. І гэта бхакці. Таксама гэта завецца премай, або любоўю да Крішны. «О, калі Крішне падабаецца нешта, значыцца, я павінен даць Яму гэта».

Боб: А вось, напрыклад, прасад [страва, прапанаваная Крішне]. Спачатку яна прапануецца Богу, і потым мы таксама можам пасмакаваць яе. Мне заўсёды даюць вельмі разнастайны прасад, нешта мне падабаецца, а нешта не.

Шріла Прабхупада: Вам нельга так думаць. Дасканаласць заключаецца ў тым, што вы прымаеце ўсё, што прымае Крішны. Вось тады гэта дасканаласць. Вы не павінны гаварыць: «Вось гэта мне падабаецца, а гэта не». Калі вы робіце такія адрозненні, значыць, вы проста не ўсвядомілі, што на самой справе ёсць прасад.

Адданы: А што рабіць, калі нехта гаворыць, што гэта яму падабаецца, а гэта не? Напрыклад, той, хто гатуе прасад…

Шріла Прабхупада: Не павінна існаваць ніякіх «падабаецца, не падабаецца». Калі Крішна прыняў, значыцца, усё цудоўна.

Адданы: Так. А калі нехта гатуе прасад для Крішны, але робіць гэта не вельмі добра, і…

Шріла Прабхупада: Не. Толькі тады, калі ўсё зроблена шчыра і з адданасцю, Крішне можа спадабацца гэта. Напрыклад, як здарылася з Віду. Аднойчы Віду карміў Крішну бананамі, але так паглыбіўся ў думкі пра Госпада, што выкідваў сапраўдныя бананы, а Крішне пачаў аддаваць лупіны, але Крішна ўсё з’еў. (Усе смяюцца). Крішна ведаў, што гэта рабілася з адданасцю, а Ён прымае ўсё, што шчыра прапануецца Яму. Тут не мае значэння матэрыяльны смак. Падобна да гэтага, адданыя таксама павінны прымаць прасад незалежна ад таго, мае ён нейкі матэрыяльны смак або не. Нам трэба прымаць усё.

Адданы: А калі няма адданасці, як у Індыі…

Шріла Прабхупада: Калі няма адданасці, Крішне не спадабаецца ніякая ежа: ні смачная, ні нясмачная. Ён проста не прыме яе.

Адданы: У Індыі… хтосьці…

Шріла Прабхупада: О Індыя, Індыя. Не гаварыце пра Індыю! Размаўляйце пра філасофію. Калі няма адданасці, Крішна не прыме нічога ні ў Індыі, ні ў вашай краіне. Крішна не павінен прымаць якія-небудзь дарагія стравы толькі таму, што яны смачныя. У Крішны ёсць шмат цудоўнай ежы і на Ваікунтхе. Яму не патрэбна ваша ежа, Ён прымае вашую адданасць, бхакці. Сапраўдная каштоўнасць – гэта адданасць, а не сама ежа. У матэрыяльным свеце Крішна не прымае нічога, акрамя нашай адданасці.

[«Калі хтосьці прапануе Мне з любоўю і адданасцю ліст, плод, кветку ці ваду, Я прыму гэта».] «Бо гэта прапанавана Мне з любоўю і адданасцю». Вось што патрабуецца. Мы не дазваляем гатаваць ежу не-адданаму. Крішна нічога не прымае з рук не-адданага. Дзеля чаго Ён павінен прымаць гэта? Ён не галодны, Яму не трэба ніякай ежы. Ён прымае толькі адданасць, вось і ўсё. Такім чынам, асноўнае тут у тым, што чалавек павінен зрабіцца адданым, а не проста быць добрым кухарам. Таму што, калі чалавек – адданы, тады аўтаматычна ён робіцца і добрым кухарам. Адзінае, што патрэбна ў гэтым выпадку, – проста быць адданым, астатнія якасці прыйдуць да нас аўтаматычна. Але калі чалавек не-адданы, тады ўсе яго добрыя якасці не маюць ніякай каштоўнасці. Такі чалавек знаходзіцца цалкам на матэрыяльнай платформе і не мае ніякіх добрых якасцей. (У размове наступае доўгая паўза).

Шріла Прабхупада: Колькі часу?

Шьямасундара: Шэсць гадзін.

Шріла Прабхупада: Нам патрэбны пытанні і адказы. Гэта спрыяльна для ўсіх.

Боб: У мяне засталося пытанне пра прасад.

Шріла Прабхупада: Сута Гасвамі гаворыць:

[«О мудрацы, вы добра зрабілі, што спыталі мяне. Вашыя пытанні каштоўны, бо яны звязаны з Госпадам Крішнай і прыносяць дабро ўсяму свету. Толькі такія пытанні могуць цалкам задаволіць наша сапраўднае «я».] Кр̣шн̣а-сампраш́нах̣, вельмі добра для ўсіх, таксама як і лока-ман̇галам, слуханне і абмеркаванне як пытанняў, так і адказаў.

Боб: Я па-ранейшаму не атрымаў добрага разумення пра адухаваную ежу. Калі вы пажадаеце, я абмяркую гэта яшчэ раз і спытаюся заўтра.

Шріла Прабхупада: Прасад заўсёды прасад. Ён можа нам не падабацца толькі таму, што мы яшчэ не дасяглі духоўных вышынь.

Боб: Я меў на ўвазе, што некаторыя стравы вельмі вострыя, ад чаго ў мяне пачынае балець страўнік.

Шріла Прабхупада: Добра… Гэта адбываецца таму, што мы яшчэ не можам ацаніць па заслугах якасцей прасаду, аднак кухар павінен браць гэта пад увагу. Крішне трэба прапанаваць ежу толькі вышэйшай якасці. Такім чынам, калі кухар прапануе штосьці горшае, ён проста не выконвае свайго абавязку. Але Крішна прымае ўсё, што прапануецца Ягоным адданым, а адданы, у сваю чаргу, прымае любы прасад, нават вельмі востры. Калі Хіраньякашыпу даваў свайму сыну яд, хлопчык, прапанаваўшы яд Крішне, выпіў яго, быццам водар. Нават калі хтосьці і адчувае востры смак прасаду, для адданага ён заўсёды здаецца вельмі прыемным. Тут нават не паўстае пытання пра вастрыню. Ён прапанаваў яд, сапраўдны яд! І, напрыклад, Ракшасі Путана, таксама прапанавала Крішне яд. Але Крішна быў настолькі чулы да яе, што падумаў: «Яна ставіцца да Мяне як маці». І Ён прыняў яд, вызваліўшы яе. Крішна ніколі не думае пра другіх дрэнна, як дабразычлівы чалавек, што ніколі не бачыць дрэннага, а толькі добрае. Падобна да аднаго майго брата ў Боге, які пажадаў зрабіць нейкае пагадненне з маім Гуру Махараджай [духоўным настаўнікам], але Гуру Махараджа не падумаў пра яго нічога дрэннага, бо ён ставіўся да людзей толькі з добрага боку. Насупраць, ён палічыў: «Гэты чалавек прыйшоў, каб даць мне нейкае служэнне».

Боб: Пагадненне з вашым… У чым там была справа? Пагадненне з кім?

Шріла Прабхупада: Я гавару пра майго Гуру Махараджа.

Боб: А, я зразумеў. Калі вы дазволіце, я жадаю задаць яшчэ адно пытанне пра прасад. Дапусцім, што некаторыя адданыя хварэюць і таму не могуць спажываць вызначаны від ежы, напраклад, як адданы, у якого хворая печань, не спажывае гхі. Дык ці павінен тады ён есці любы прасад?

Шріла Прабхупада: Не, не. Тыя, хто не дасягнулі дасканаласці, могуць выбіраць. Але дасканалы адданы не выбірае. Для чаго вам імітаваць дасканалага адданага? Такім чынам, да таго часу, пакуль вы яшчэ выбіраеце, вы недасканалы адданы. Якая карысць вам імітаваць дасканалага адданага і есці ўсё?

Боб: А…

Шріла Прабхупада: Галоўнае ў тым, што дасканалы адданы прымае любы прасад, не выбіраючы. Усё, што было прапанавана Крішне, для яго – водар. Вось так. Крішна таксама прымае ад адданага усё. «Што б ні прапанаваў Мне Мой адданы», Ён прымае. Тое ж самае датычыцца і адданага. Вы разумееце? Дасканалы адданы ніколі не выбірае. Але калі я недасканалы, якая карысць мне імітаваць дасканалага адданага? Мой арганізм не прымае гэтага, таму што ён недасканалы. Адданы не павінен быць глупцом. Гаварыцца:

Такім чынам, адданы ведае сваё становішча і ён дастаткова разумны, каб заўсёды добра ставіцца да іншых.